E Mäntsch chu en Äntemueter nüd ersetze
We mä mit drüü Äntli vu eim Trauma i das ander chu gchiie han i der Summer möse leerne
Es het alls de gschlachteweeg aagfange, nämmli mit emene Wienachtsgschängg. Mine Maa het e Guetschii für Änteneier zum selber uusbrüete überchuu. As junge Studänt het er daas schu emaal gmachet und zwei Bibeli sind dä au uusgschloffe. Wil eer vu Aafang aa biin ene gsii isch, sind iim die we Hündli naachetäselet und mit iim im Bedli bi sine Eltere gu schwimme. Nu isch dä tummerwiis es Malöör passiert. E Hund het de zwei Äntli denanderenaa erbisse. Zum das Jugedtrauma uuszmeerze hätti etz ebe das Wienachtsgschängg sölle diene. Si gmerggets schu: Konjunggtiiv!
Mal iggs: Mitti April isch es dä Eernischt woorde. Es sind Eier, e Bruetchaschte, es Chliitierchefi und e Weermiplatte i ds Huus chuu. Mine Maa het sich wagger i ds Züüg gleit. I der Eerschti isch es drumm ggange, de richtig Füechti und Weermi im Bruetchaschte z bhalte und d Eier regelmäässig z trülle. Groossi Sprüng hämmer nümme gmachet, es het sich alls nu nuch um de Änteneier träät. Für miich isch daas – eerli gseit – eifach e Fuurz vu mim Maa gsii und d Änteneier nu gad Eier. Daas het sich dä aber Mitti Mai uff ei Tätsch ggänderet: A eim Ei het s es Rissli ggii; das eerscht Äntli het aagfange schnibele und isch nach es paar Stunde uusgschloffe gsii. Dise Taag isch mit emene zweiten Ei das gliichlig passiert. Dr Taag druuf het nuch emaal bi eim Ei e Schnibelete aagfange; eini wo e gloggeganze Taag und ei Nacht ggange isch. Mir händ das Bange und Hoffe schu bald nümme erlitte und mine Maa het mir versproche, das sig dä würggli das iieinzig Maal, wo mir sernigs Züüg machedi. Uff all Fäll hämmer zletschtemänd drüü Äntli gchaa – de andere Eier sind nüd befruchtet gsii. Ggnamset hämmer si nach em Rang vu irer Gebuurt naa und nach irem Gschlecht: Prima, Secundus und Tertia.
Und dää isch es eerscht eso richtig loosggange mit dr Bruetpfleeg. Ä wänn s für üüs es Wunder gsii isch, we de Bibeli vu Aafang aa selbständig gsii sind, so het mine Maa mit dene Drüüne ds Füdli voll Aarbet gchaa. Und wil Änte gchant so gschwind wachsed we jung Hünd, händs naadisnaa üsere ganze Innehoof übernuu. Si sind überaal ummegwaslet, händ überaal ummegschiisslet und Schliempe hinderluu, händ i üserne Teiche nüd nu gflüderet, si händ gad ä nuch all üser Wasserpflanze ghaberet. Zwei Maal am Taag isch mine Maa mit ene im Lüfelizuug ussem Innehoof use uf üseri Wise und i Gaarte und dett händ s dr ganz huutleid Juni duur mit de Schnegge uufgruumet.
Wo s dä richtig Summer woorden isch und üseri Äntli schier flügge, hämmer s i üsers Feriloschii am See plünderet. Etz mos mä wüsse, as de Änte eigetli hätted sölle Stoggänte sii und am Wasser heimisch weerde. So hellgfideret, langbeinig und langhälsig we s worde sind, hämmer dä aber bim Züchter nachegfraaget. Deer het nüd leid gstuunet und nu gmeint, da sig näme e Zwergänteerpel i ds Stoggäntegheeg ggraate. Ä daas het üserer Meinig naa nüd chänne sii. Sig s we s well, für üüs sind üseri Änte eineweeg öppis Apartigs gsii: luschtigi, soziaali und liebi Wese und gliich sind s wild bblibe - mä het s aso nüd möse welle aalange. Aber immer, wänn s bränzlig woorden isch für s, händ s bi üüs Schutz gsuecht. Und gnau bi demm händ mir Änteeltere schändtli verseit. Ei Aabed het s eeländ gwetteret und d Änte sind de ganz Ziit biin is ghogget. As s bi üüs uff dr Veranda am Schärme chäned pfuuse, hämmer s nüd i ires Äntegätter ine tue. Bis daar sind s ä nie elei dur d Stege abe uff d Wise zum See, de isch ne z stotzigi gsii. Won i am Morged früe wider bi gu luege, sind kei Änte mi umme gsii. Uff dr Wise unde hämmer nu nuuch a drüü Oorte es Hüffeli Fluum und Federli gfunde. Das händ nu chänne Raubvögel sii. Wo dä am Namittaag zwii Milan über dr Wise gchreiset sind, isch dr Fall für üüs klaare gnueg gsii.
Ich gib es zue, ich ha richtig tüüff truured um de Äntli und gibe mir immer nuch d Schuld. Dr einzig Trooscht isch, as si zrugg i Natuurchreislauff siged und as ja au d Milan iri Bruet mösed durebringe. Ich ha dur der Fuurz vu miim Maa zwaar viil möse liide, ha aber nuch viil mii törffe leerne. D Natuur het iri eigige Gsetz.
Wä mer i üserem Feriloschii sind, hogg i am Aabed albigs a See abe. Dett isch schu der ganz Summer dure, i der Timmeri, en Äntemueter mit irne sechs Bibeli chuu zum mit ene uff ne Trämmel ufe hogge, wo vor em Uufer aagmachet isch. Bim Tägele isch si s dä albigs mit ne wider drvuu. Gad geschter isch si wider daa gsii. Iri Chind sind etz grooss. Sie het iri ganz Bruet durebbraacht. Si het mine ganze Reschpeggt!
Marianne Dürst Benedetti ist ehemalige Regierungsrätin und gehört seit der Gründung zur Academia Glaronensis
Schue voll Schnee, Aasturm uf ds Hirzli und es Schenii!
Wider isch dises und jänis passiert sit miner letschte Kolumne – ich fuu gad z hinderscht aa.
Ich ha ds Züüg zume Schenii! «E rechti Iibildig, wo das Tiidi hett,» tänggeder doch – oder?
Aber das stimmt würggli. Es gitt sibe Phünggt, hani gglese, wo belegged, as mä es Schenii isch - nämmli:
o Selbschtgsprääch steigeri dr IQ.
o Nachtaktivi häged, we d Nachtüüle, e hööcheri Inteligänz.
o sich i Taagträum verlüüre, förderi d Kreativität.
o wer geere ette es Gnüel heig, sig hoochinteligänt, nu Hoochinteligänti füüled sich wuel ime Gnüel - schiints.
o es Gwünderfüdle, das isch schu dr Einstein gsii.
o bruucht hii und daa Rue – es Schenii ziet sich että zrugg, zum grüntlicher tängge.
o und wer uumäär geere list, tränieri dr Geischt.
Das wääred de sibe Phünggt – de erfüll ich all und fraag mi etz, warum nuch niemed mine Genius entdeggt hett?
Schenii und Waansinn sind naach binenand!
Drum chum i etz wider uffe Bode zrugg und erzell ech vum Aasturm uf ds Hirzli.
Es isch am Tag vum Chääsmärt gsii – Tschiisivent, säg mä i dr hüttige Ziit, het dr Schang ane Duezis gmeint. Wil i ä e Aasturm uf Zigerbrüütli gfürchtet haa, ha mi für ds Hirzli entschide und nüd für ne Abstecher uf Elme; eigetli i eerschter Linie wegem Jodler-Gottesdienscht.
Bi dr Elmer Chilche heissts että: Wän all inigienged, gienged nüd all ini, aber will nüd all inigünd, günd all ini! Will all häd ini welle, siged do ebä nüd all iniggange!
Ä bi dr Taalstaziuu vum Täälibäändli sind nüd all iniggange. E gschlagni Halbstund hani bbeitet, bis ä iich äntli ha chänne iistiige. Rund 80 anderi häd sich ä für ds Hirzli entschide; Wiibis und Mannis mit Chind und Chegel und Hund. Uf mim Obsiweg sind ettlichi schu wider nidsi, und uf mim Nidsiweg häd nüd wänigi ä nuch welle obsi! Dr Platz naach bim Himel isch knapp woorde, d Wiitsicht grandios, d Tämperatuure froschtig, und wege dene isch mä handcheerum wider geere durabi!
Nuch froschtiger isch es aber am Friitig, am driizechete Herbschtmunet gsii.
E Klassezämekunft – miini – isch aaggreiset gsii mitere Glaarnertüütsch-Lesig und eme Handörgeler im Berghotel Bischof. I de eerschte Septämbertääg hämer goldigs Herbschtwetter ghaa. Aber zeimals hets gcheert, und es isch Schnee aagseit gsii exaggt uffe Friitig dr 13… Glüggs- oder Uuglüggstaag?
Iich ha Angscht überchuu – Paraskavedekatriaphobie säg mä demm uf Altgriechisch!
Taguus und -ii, und ä i dr Nacht, hani uf nes Zwüschehooch ghofft dangg Füü. Aber nüüt vu Füü!
D Schneefallgränze isch dänanderenaa gsungge.
Dr Bischefer-Hoteliee Sämi, ä e Jaargänger, het churzerhand d Winterpnöö a sim Büssli montiert und voll Zueversicht de ganz 47er-Klass tipptopp a Bischef ufi gschoffiert.
Nacheme gmüetliche, feine, luschtige und mit Vürechraame vu Erinnerige gspiggte Aabed häd dr Sämi und dr Fridli um de Nüüni wider e Puschle Lüüt nidsi transportiert. Es het gschniit und gschniit und sogaar gstaubet. Echlei abentüürli sig si schu gsii, de Faart vum Berg i ds Tal, hani hindedrii vernuu. E Chatz sig ä nuch uf d Siite gjuggt – allerdings kä schwarzi!
Miir Übernachtigsgescht häd nüd leid gstuunet dise Morged:
40-50 Santimeeter Schnee hets ggi. Uffem Fuessmarsch zur Gondelbaan hämer do halt deer und ä dise Schue voll Schnee usezoge mit em Resultaat: nassi Sögg!
Churz druuf hetts wider gschoonet und dr Schnee isch a dr Sunne zerrunne.
Es Chiideli gemein, aber mit Erinnerige wo pliibed.
Es gääb nuch mii Erinnerige, wo mä chännt drüber schriibe, we zum Biispiil „Letschti Faart“.
Mii, wän i dä wider a dr Reije bii.
Etz wüntsch i allne e gueti Ziit und sind lieb zunenand.
Apropo lieb:
Känneder daas? E Chuss isch e Uusdrugg mit Naachdrugg mit em Uufdrugg füre Iidrugg…
Vum Schang sim Tiidi (Käthy Rhyner-Friitig vu Niderurne schriibt im Elmer-Dialeggt)
Academia Glaronensis
Dodo Brunner
Auf Erlen 52
8750 Glarus
https://academia-glaronensis.jimdofree.com/